Quality Strings berekent en vervaardigt maatwerk bassnaren voor piano's en vleugels
Naast de bas kunnen we ook de discant door berekening verbeteren
Onze innovatieve methode brengt de besnaring in balans en geeft een homogeen klankbeeld
Op deze pagina lees je hoe en waarom onze filosofie zich onderscheidt
Twee stappen
Het maken van een berekening verloopt in twee stappen. De eerste en belangrijkste stap is het berekenen van de maatvoering. Daarna volgt het vaststellen van de te gebruiken materialen
Maatvoering
Toen er voor het berekenen van besnaringen nog geen formules waren, werd de maatvoering voor een besnaring op andere manieren bepaald
Zie hier een afbeelding uit het Lehrbuch des Pianofortebaues - door Blüthner en Gretschel uit 1872
Men varieerde de klinkende lengte van de snaar, probeerde met gewichten uit of de snaar heel bleef en hoe deze klonk
Dat kost natuurlijk veel tijd en geld, zodat met name de grote merken dit konden doen. Zij behaalden dan ook de beste resultaten, die vervolgens door de kleinere fabrikanten werden gekopieerd
De eerste berekeningen
Formules die iets zeggen over de klank, en dan met name de inharmoniciteit, kwamen pas na 1940 in gebruik
Inharmoniciteit is de mate waarin de geproduceerde boventonen afwijken van de harmonische boventonen. Harmonische boventonen zijn frequenties die een veelvoud zijn van de grondtoon
Hoe lager de inharmoniciteit, hoe schoner de klank, en hoe gemakkelijker het instrument te stemmen is
Men kon nu door berekening iets voorspellen over de klank. Hierbij waren de nieuwe formules voor inharmoniciteit maatgevend
Tot op de dag van vandaag is de meeste software om snaren mee te berekenen in grote mate gefocust op die inharmoniciteit
Op dat punt wijkt onze methode af
Eigen Software
Een van de belangrijkste lessen die wij uit de praktijk hebben geleerd is dat een zo laag mogelijke inharmoniciteit niet tot de beste resultaten leidt. Een zo schoon mogelijke bas is niet in balans met een per definitie veel minder schone discant. Daardoor is de klank van het instrument niet gelijkmatig. Bovendien kunnen problemen met de demping, de attack en de body van de klank ontstaan
Het belang van inharmoniciteit wordt overschat
ADSR envelope
Het voorop stellen van de inharmoniciteit heeft onvermijdelijk ook nog andere negatieve gevolgen
De belangrijkste daarvan is het volumeverloop of omhullende, beter bekend onder de engelse term ADSR envelope
Attack
De tijd tussen toetsaanslag en het bereiken van het maximale volume en het niveau daarvan
Decay
Hoe lang het duurt voordat de toon zijn sustain niveau bereikt
Sustain
Het niveau waarop de toon hoorbaar blijft tot de snaar gedempt wordt. Niet alleen het volume, maar ook de duur daarvan is van belang
Release
De tijd waarin het volume naar nul gaat na het loslaten van de toets
Envelope
Het complete verloop van het volume (ADSR) van aanzet tot wegsterven
De release heeft niet alleen te maken met de demping en de afregeling daarvan. Ook een verkeerde dimensionering van de besnaring kan problemen met de demping veroorzaken
De gelijkmatigheid van de Attack, Decay, Sustain en Release (ADSR) vinden wij van groot belang, omdat die veel invloed heeft op de speelbaarheid van het instrument
Speelbaarheid belangrijker dan stembaarheid
Kort gezegd verkiezen wij een regelmatig ADSR verloop boven een zo laag mogelijke inharmoniciteit
Vanuit deze benadering berekenen we de maatvoering voor de besnaring
Regelmatig ADSR belangrijker dan inharmoniciteit
Materialen
Na het bepalen van de maatvoering komt het tweede aspect van de berekening aan bod, het vaststellen van de te gebruiken materialen
Zowel voor de kerndraad als het spinmateriaal, dat bij bassnaren om de kern gewikkeld wordt, is er de keuze uit verschillende materialen met elk hun eigen kenmerken
Kerndraad
Inox
Ook wel RVS of Pure Sound genoemd, wordt steeds minder gebruikt omdat het vrij bros is en daardoor relatief makkelijk breekt
Röslau
En dan met name Röslau blauw, is sinds geruime tijd de industrie standaard en een goed klinkende en betrouwbare optie
Paulello
Paulello stelt dat de relatieve spanning van een snaar de belangrijkste factor is voor de klank
Het draad is verkrijgbaar in 5 sterktes, waarmee de relatieve spanning en daarmee de helderheid van de klank kan worden beïnvloed
Klik hier voor meer uitleg over Paulello draad
Paulello stelt dat de relatieve spanning van een snaar de belangrijkste factor is voor de klankeigenschappen, en dan met name de helderheid
Het percentage van de practische breekspanning waarop de snaar gespannen staat moet binnen een bepaalde bandbreedte vallen om een goede klank te verkrijgen. Deze bandbreedte begint voor moderne instrumenten bij de bas rond de 50% en loopt op tot rond de 80% in de uiterste dis
Om die relatieve spanning bij een ongesponnen snaar te beïnvloeden heeft het wijzigen van de diameter nagenoeg geen effect. Wanneer een grotere diameter wordt gebruikt in een poging dat percentage te verlagen, kan de snaar weliswaar meer spanning aan, maar zal de spanning door de grotere diameter tegelijkertijd toenemen waardoor het percentage van zijn breekspanning nauwelijks verandert
Om hier meer invloed op uit te oefenen zou men de klinkende lengte van de snaar kunnen wijzigen. Veel makkelijker is het echter om de samenstelling van het materiaal te veranderen. Zo kan men door een zwakker materiaal te gebruiken, met een lagere breekspanning, de relatieve spanning bij dezelfde diameter verhogen. Hiertoe heeft Paulello 5 verschillende sterktes ontwikkeld
Op die manier kan het bekende gat in helderheid bij de overgang naast de bas verkleind worden door daar een zwakker materiaal toe te passen. Door de lagere breekspanning gaat de relatieve spanning omhoog en krijgt de klank meer helderheid, zodat deze beter aansluit op de bas
Het is prima mogelijk om de verschillende sterktes Paulello en Röslau te combineren in één besnaring
Het verloop van de relatieve spanning is van groter belang dan de inharmoniciteit, echter niet belangrijker dan een regelmatig ADSR. Voor een optimaal resultaat moeten beide in balans gebracht worden
Spinmateriaal
Voor de gesponnen snaren is er naast de keuze voor kernmateriaal verder nog de keuze voor welk spinmateriaal er toegepast wordt
Messing
Messing als spinmateriaal werd vroeger veel gebruikt en wordt door Malcolm Rose in Sussex UK, nog steeds op ambachtelijke manier getrokken
Wij gebruiken messing nog regelmatig voor restauraties van oude instrumenten, en ook bijvoorbeeld voor de rechtsnarige Barenboim vleugel van Chris Maene
Klik hier voor een foto
foto Chris Maene
Koper
Maar in verreweg de meeste gevallen wordt koper als spinmateriaal gebruikt
De verschillen in klankeigenschappen tussen messing en koper besponnen snaren is een onderwerp op zich. Kort samengevat heeft messing een strakkere, rustigere toon met wat minder diepte. Koper klinkt op zijn beurt weer wat wolliger, minder gedefinieerd dan messing
Met deze kennis bepalen we welke materialen waar moeten worden toegepast
Daarmee is de besnaring optimaal berekend, resulterend in zowel een regelmatig ADSR verloop als een evenredige helderheid
Uit die twee samen ontstaat vervolgens een homogeen klankbeeld
Naast een goede berekening is een correcte fabricage van belang voor het beste resultaat
